Doorbraak in vaccinatie RS-virus

Het wordt mogelijk baby’s, zwangere vrouwen en ouderen te vaccineren om een ernstige infectie met het RS-virus te voorkomen. Dat blijkt uit drie onderzoeken van prof. dr. Louis Bont, kinderarts-infectioloog in het UMC Utrecht. De bevindingen zijn gepubliceerd in de wetenschappelijke bladen Lancet Infectious Diseases en New England Journal of Medicine. 

De nieuwe vaccins zijn een keerpunt in de bestrijding van het RS-virus dat wereldwijd één van de belangrijkste veroorzakers is van zuigelingensterfte. Daarover meldt Bont dat de Bill and Melinda Gates Foundation de rechten van een van de twee nieuwe vaccins – het vaccin van het farmaceutische bedrijf Pfizer - heeft gekocht om het te gaan produceren in en voor ontwikkelingslanden. “Dan gaan we met elkaar écht iets doen aan de zuigelingensterfte wereldwijd”.

Samen met gynaecoloog professor Kitty Bloemenkamp van het UMC Utrecht constateerde Bont dat dit nieuwe vaccin van Pfizer veilig en effectief is voor zwangere vrouwen en ouderen. Door dit vaccin worden de antistoffen die de moeder produceert, via de placenta naar de baby overgedragen. Dit betekent dat baby’s in hun meest kwetsbare periode, de eerste drie maanden, dankzij dit vaccin goed beschermd zijn tegen het RS-virus. Dit onderzoek werd uitgevoerd bij 7.400 moeders en hun pasgeboren kind. Naast het UMC Utrecht werkten ook het Diakonessenhuis in Utrecht en het Spaarne Gasthuis in Haarlem mee aan dit vaccinonderzoek.

Bij ouderen met een zwakke gezondheid veroorzaakt het RS-virus griepachtige klachten en is het RS-virus een vaak voorkomende oorzaak van luchtweginfecties. Dat is te voorkomen door hen te vaccineren met hetzelfde vaccin van Pfizer. Dit vaccin voor zwangere vrouwen en ouderen wordt waarschijnlijk komend jaar geregistreerd door de EU.

 Duurzaam inzetbaar vaccin voor baby’s

Er is ook een nieuw vaccin dat als langwerkende antistof tegen RSV specifiek bedoeld is voor pasgeborenen. In november 2022 is nirsevimab als eerste door de EU geregistreerd. Het vaccin is onder de naam Beyfortus door de farmaceutisch bedrijven AstraZeneca en Sanofi op de Europese markt gebracht. Om te kunnen bepalen of dit vaccin langdurig inzetbaar is tegen het RS-virus heeft het UMC Utrecht onderzocht of de antistof in het vaccin zich richt op een oppervlakte-eiwit van het RS-virus dat gelijk blijft. De onderzoekers zagen dat het eiwit niet muteert waardoor de kans dat het virus resistent wordt - en de werking van dit vaccin zal afnemen - uitermate klein is. Dat is anders dan bijvoorbeeld bij de griepprik die ieder jaar opnieuw moet worden samengesteld omdat het griepvirus ons anders te slim af is of SARS-CoV-2 (Corona). Bont leidde het wereldwijde onderzoek dat aantoonde dat het RS-virus veel minder muteert dan SARS-CoV-2 (Corona) waardoor nirsevimab dus duurzaam inzetbaar is.

 Cijfers

Jaarlijks belanden er in Nederland 150 tot 200 baby’s met dit virus op de intensive care. Onder gezonde zuigelingen wordt één op 56 opgenomen in het ziekenhuis. Wereldwijd is het RS-virus de tweede doodsoorzaak bij zuigelingen, na malaria.