Patiëntveiligheid

Mede dankzij de toenemende complexiteit van medische zorg geldt patiëntveiligheid als een van de belangrijkste thema’s binnen de Nederlandse ziekenhuizen. Dagelijks moeten de risico’s voor de patiëntveiligheid worden bewaakt en beheerst. De afgelopen jaren hebben ziekenhuizen via een geaccrediteerd en gecertificeerd Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) gewerkt aan verschillende inhoudelijke thema’s om zo de veiligheid van hun patiëntenzorg te vergroten en te borgen.

Ook voor de NVK is patiëntveiligheid een belangrijk thema. Al in 2006 werd de Commissie Patiëntveiligheid opgericht, die zich namens de NVK bezighoudt met patiëntveiligheidsvraagstukken. De commissie draagt – binnen het kader van het kwaliteitsbeleid van de NVK – actief bij aan verenigingsbrede activiteiten op het gebied van verbetering van de patiëntveiligheid en ondersteunt kinderartsen bij de implementatie van de VMS-thema’s.

Praktijkgids Veilige zorg voor zieke kinderen
In het kader van het landelijke VMS Veiligheidsprogramma is de Praktijkgids ‘Veilige zorg voor zieke kinderen’ ontwikkeld. De gids, die op 21 april 2011 verscheen, is een aanvulling op de tien overige praktijkgidsen van het VMS Veiligheidsprogramma, die vooral gericht zijn op veilige zorg voor volwassenen. De gids is ontwikkeld door een ‘expertteam kinderen’, dat op verzoek van de NVK werd samengesteld, en waar de leden van de Commissie Patiëntveiligheid deel van uitmaken. 

>> Naar de website van het VMS om de gids te downloaden.

Enkele jaren na de introductie van het VMS programma zijn er zowel vanuit het veld bij de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) als vanuit de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) signalen binnengekomen die duiden op suboptimale implementatie van enkele thema’s op kinderafdelingen in Nederlandse ziekenhuizen. De NVK is daarom door de IGJ verzocht hier haar rol in te pakken met als doel de leden te helpen een kwaliteitsverbetering op dit vlak door te maken. Na het verkrijgen van een SKMS subsidie kon in 2019 met dit project van start worden gegaan. Doel van het project is te komen tot een sterke verbetering van kindzorg op de themas (lijn) sepsis en pijn in Nederlandse ziekenhuizen (met waar nodig een herontwerp van de bestaande VMS beschrijvingen), d.m.v. kritische beschouwing huidige VMS thema's, het ontwikkelen van verbeterbundels/hulpmiddelen die de implementatie van deze verbeterde 2 VMS themas bevorderen.  Daarop heeft de NVK het Nivel gevraagd om knelpunten en verbeterpunten te inventariseren ten aanzien van deze thema’s om te komen tot een verbetering bij de invulling en uitvoering van de VMS thema’s ‘(lijn)sepsis’ en ‘pijn’ ‘Vroege herkenning van het zieke kind’ binnen de kindzorg vanuit Nederlandse ziekenhuizen.
>> Lees hier het gehele NIVEL rapport (2020) 
>> Klik hier voor de VMS-factsheet, thema lijnsepsis 
>> Klik hier voor de VMS-factsheet VMS, thema pijn

De belangrijkste aanbeveling in dit rapport is om de huidige richtlijn ‘Pijnherkenning en Behandeling bij kinderen’ te herzien, met specifieke aandacht voor een holistische benadering van pijn, waarin ook stress en comfort een rol spelen. De NVK heeft daarom in de SKMS ronde van 2020 een aanvraag ingediend voor de herziening van deze richtlijn. Een andere belangrijke aanbeveling was om, voorafgaand aan de herziening van de richtlijn, een multidisciplinaire visie op het thema ‘Pijnherkenning en behandeling van pijn’ te formuleren om mee te geven aan de werkgroep die de richtlijn gaat herzien. Daarom werd op vrijdag 13 november 2020 een Invitational Conference (IC) georganiseerd rond het thema ‘Vroege herkenning en behandeling van pijn’ binnen de kindzorg vanuit Nederlandse ziekenhuizen
>> Lees hier de rapportage van de invitational conference

Dutch PEWS
In 2016 is door de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) de opdracht gegeven een werkgroep op te richten met als doel te komen tot een nationaal PEWS systeem. Onder leiding van voorzitter dr. Joris Fuijkschot, kinderarts in het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis, werd deze werkgroep ingericht met vertegenwoordiging vanuit de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NvH), Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) en Stichting Kind en Ziekenhuis. Voor de methodologische uitvoer werd het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) betrokken bij deze werkgroep. Na het verkrijgen van een SKMS subsidie kon in 2017 met dit project van start worden gegaan.

De Dutch PEWS bestaat uit een kernset van vitale parameters die standaard gemeten dienen te worden. De vitale parameters zijn ademarbeid, ademfrequentie, hartfrequentie en capillaire refill tijd. De saturatie moet additioneel worden gemeten bij een afwijkende ademarbeid, ademfrequentie of bij zuurstoftherapie. Bij afwijkingen aan de hartfrequentie of capillaire refill tijd moet aanvullend de bloeddruk gemeten worden. Op deze manier worden er enkel aanvullende metingen gedaan bij kinderen met aanwijzingen voor veranderingen in de vitale functies. Daarbij wordt de belasting voor zowel het kind als de verpleegkundige verminderd.

Binnen de Dutch PEWS wordt het bewustzijn apart meegenomen en wordt gemeten met de APVU-methode. Een afwijking in de AVPU zorgt altijd voor stijging naar een high risk categorie, ongeacht de PEWS-score. In lokale protocollen kunnen er wel uitzonderingen beschreven worden, bijvoorbeeld voor patiënten in een permanente vegetatieve toestand.