Obesitas, leidraad voor kinderartsen (2018)
De sectieleidraad Obesitas bij kinderen en adolescenten, leidraad voor kinderartsen is ontwikkeld door de NVK stuurgroep Obesitas bij kinderen.
Op initiatief van
NVK stuurgroep Obesitas bij kinderen
Datum publicatie
januari 2018
Status
Deze leidraad werd geaccordeerd door de NVK stuurgroep Obesitas bij kinderen
Nadere informatie
Het vervolg op deze leidraad is de evidence based NVK richtlijn Behandeling van kinderen met morbide obesitas. Gestart per 1-1-2018
Definitie overgewicht en obesitas
Bij kinderen 0‐2 jaar: Voor het bepalen van overgewicht en obesitas in deze leeftijdsgroep wordt de voorkeur gegeven aan gewicht naar lengte. Er is sprake van overgewicht bij gewicht naar leeftijd ≥ 95ste percentiel bij kinderen van 0,5 tot 2 jaar en er is sprake van excessieve gewichtstoename indien de toename ≥ 0.67 SD is op enig moment (addendum CBO richtlijn).
Bij kinderen > 2 jaar: De BMI‐afkappunten voor overgewicht en obesitas zijn vastgesteld volgens de internationale cut‐off points (Cole et al). De afkappunten voor obesitas graad II en III zijn door van Buuren vastgesteld en gebaseerd op percentielen afkomstig van de nationale groeistudie uit 1980 van BMI naar leeftijd en geslacht die op volwassen leeftijd overeenkomen met een BMI van 35 respectievelijk 40.
Obesitas is een van de grootste gezondheidsproblemen wereldwijd. De prevalentie van overgewicht en obesitas is in de laatste decennia sterk toegenomen, maar toont sinds enkele jaren, onder andere in Nederland, een stabilisatie in de prevalentie.
In 2015 had 11% van de kinderen tussen 5 en 16 jaar in Nederland overgewicht en 2% obesitas, gemeten met zelfrapportage. [gezondheidsmonitor CBS] In de grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam is dat percentage hoger, namelijk 1 op 3 kinderen en in sommige wijken zelfs 1 op 2 kinderen met overgewicht. In Den Haag is de prevalentie van obesitas het hoogst bij Turkse kinderen (3-15 jaar) en 4 maal hoger dan bij autochtone kinderen. Daarnaast valt op dat juist het aantal kinderen met morbide obesitas wel toeneemt en juist deze categorie zal door de kinderarts worden gezien. Van de kinderen met obesitas op jonge leeftijd blijkt circa 50% als volwassene obees. (Simmonds M. et al 2015)
Behandeling:
- Bepaal gewicht gerelateerd gezondheidsrisico (GGR)
- Maak (op basis van alle verzamelend informatie) een overzicht volgens het biopsychosociaal model dat richting geeft aan de behandeling.
Stel samen met ouders een plan om op tot een leefstijlverandering te komen en beslis of ondersteuning op dit moment hiervoor gewenst is, zoals:
- Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI stepped care) Bepaal vorm en intensiteit van de interventie op basis van de zorgstandaard (piramide stepped care, figuur 4): GLI kort; GLI; GLI plus
- GLI of alternatieve interventie (matched care) Stem de behandeling af op de omstandigheden en voorgeschiedenis van het individu (welke behandeling heeft hij/zij al doorlopen?- overweeg alternatieve interventies
- Bepaal wie in de keten bij de zorg en follow up betrokken zijn (zorgcoördinatie) en draag over (bij voorkeur warme overdracht in aanvulling op schriftelijke correspondentie
Als co-morbiditeit kunnen worden aangemerkt:
- prediabetes/insuline resistentie (IR)
- type 2 diabetes mellitus (T2DM)
- hypertensie
- dyslipidemie
- metabool syndroom
- hyperandrogenisme/polycysteus ovarium syndroom (PCOS)
- leversteatose (NAFLD)
- obstructief-slaap-apneu-syndroom (OSAS)
- vitamine D deficientie
- psychosociale problematiek
- psychiatrische stoornissen zoals depressie, eetstoornissen